مقایسه روشهای اندازه گیری هدایت هیدرولیکی در خاکهای شور، قبل و بعد از آبشویی، در اراضی شادگان، واقع در جنوب استان خوزستان

در این تحقیق، به منظور مقایسه هدایت هیدرولیکی اشباع، قبل و بعد از آبشویی، به دو روش صحرایی پرمامتر گلف و چاهک معکوس، قسمتی از اراضی بسیار شور طرح آبیاری و زهکشی شادگان به مساحت تقریبی 0/5 هکتار انتخاب شد. برای انجام آزمایشات لازم، تعداد 6 ایستگاه به فاصله 10 متر از هم و در هر ایستگاه سه نقطه به فاصله 3 متر، در رئوس یک مثلث متساوی الاضلاع، در نظر گرفته شد. از خاک منطقه در هر ایستگاه، در اعماق (30-0)، (60-30) و (90-60) سانتیمتری نمونه برداری شده و مورد آنالیز قرار گرفت که مشخص شد خاک منطقه از نظر بافت، لوم سیلتی و تقریباً همگن و از لحاظ شیمیایی، شور-سدیمی می باشد. هدایت هیدرولیکی نقاط مورد نظر به کمک دو روش فوق تعیین شد و سپس همه نقاط با روش استوانه های مضاعف آبشویی شدند. پس از آبشویی به ارتفاع 180 سانتیمتر نیز، از تمام نقاط، نمونه های خاک در اعماق مذکور، برداشت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که آبشویی در عمق مورد نظر (90-0 سانتیمتر)، در حد کفایت انجام شده است. پس از خشک شدن خاک نقاط آبشویی شده، هدایت هیدرولیکی همان نقاط و با همان دو روش، به دست آورده شد و مورد ارزیابی قرار گرفت که نتیجه این ارزیابی ها به صورت زیر بیان می شود:با استفاده از آنالیز دو عمقی گلف، برای کلیه چاهکها در استغراق های 10 و 20 سانتیمتر، مقادیر kfs، ∅m و α محاسبه گردید. به دلیل منفی و غیر منطقی شدن تعدادی از جواب های دو عمقی گلف، آنالیز های تک عمقی لاپلاس(kl)، تک عمقی ریچاردز (ks) و تک عمقی رگرسیون پایه ای ریچاردز به کار برده شد. همچنین، هدایت هیدرولیکی با روش چاهک معکوس نیز برای هر چاهک در دو تکرار اندازه گیری شد. در این تحقیق با استفاده از دو توزیع نرمال و لوگ نرمال بر روی داده های هدایت هیدرولیکی به دست آمده از روش های دو عمقی و تک عمقی گلف و چاهک معکوس مورد مقایسه قرار گرفت که تمامی آن ها با احتمال 95 درصد (p>0.05) دارای توزیع نرمال خوبی می باشند. روش چاهک معکوس دارای مقادیر هدایت هیدرولیکی بیشتری نسبت به روش گلف است و همچنین آنالیز های تک عمقی لاپلاس و ریچاردز، نسبت به روش دو عمقی گلف مقادیر بیشتری دارند. اما آنالیز رگرسیون پایه ای ریچاردز، مقادیر تقریباً برابری با روش دو عمقی گلف دارد. مقدار انحراف معیار روش چاهک معکوس به میزان قابل توجهی بیشتر از آنالیز های گلف می باشد، ولی ضریب تغییرات آنالیز دو عمقی گلف و رگرسیون پایه ای ریچاردز، بیشتر از دیگر آنالیز ها و روش چاهک معکوس می باشد. به دلیل اینکه در روش چاهک معکوس، از تأثیر محیط غیر اشباع اطراف چاهک بر جریان اشباعی صرف نظر شده است، مقدار هدایت آبی بدست آمده از این روش بیشتر از مقدار واقعی می باشد به طوری که در قبل و بعد از آبشویی، به طور متوسط 3/13 برابر هدایت هیدرولیکی دو عمقی گلف شده است. بنابراین پیشنهاد می شود برای اندازه گیری هدایت هیدرولیکی، از دستگاه گلف استفاده گردد تا فاصله زهکش ها کمتر و آبشویی موثرتر انجام گیرد. هدایت هیدرولیکی بدست آمده از دو روش پس از آبشویی بیشتر از قبل شده است؛ به طوری که روش دو عمقی گلف ، این افزایش را 9/25 درصد و روش چاهک معکوس 22/7درصد نشان می دهد.